مقاله اثر سکوت عمدی در ایجاد مسئولیت مدنی

زبان مقاله: فارسی تعداد صفحات: 22 فرمت فایل: WORD

چکیده:

یکی از موضوعاتی که معمولا در مبحث اعلام اراده مورد بررسی قرار میگیرد، سکوت و آثار و أحکام آن است. بیشتر علمای فقه و حقوق، سکوت را به دلیل ماهیت مبهم آن، دارای هیچ اثری نمی دانند؛ به عقیده این گروه، بر سکوت شخص، نمیتوان یک اثر حقوقی بار کرد. سکوت به تنهایی حاکی از اراده شخص نیست واز وضع شخص ساکت چیزی فهمیده نمی شود و موارد استثنایی که سکوت در آنها علامت رضاست سکوت محض نمی باشد بلکه قرینه ها و اماراتی هستند که می توانند مبین اراده شخص باشند و ارزش واقعی تعلق به آنها دارد نه به نفس سکوت زیرا سکوت نمی تواند مبین اراده شخص ساکت باشد و اعم از رضاست و بدون اماره و قرینه ارزش و اعتباری ندارد. بنابراین در مواردی که اراده ابراز می شود به اعتبار وجود و ابراز اراده (صریح یا ضمنی) سکوت می شکند و اثر حقوقی بر آن مترتب می شود.

این که سکوت، وسیله متعارفی برای اعلام اراده نیست و هیچ اثری ندارد را، شاید بتوان به عنوان یک قاعده و اصل کلی پذیرفت، ولی این اصل هم مانند دیگر اصول، دارای استثنائاتی است. در تمام مکاتب حقوقی، بویژه مکتب حقوقی امامیه، دلالت سکوت همراه قرائن و امارات بر رضا پذیرفته شده و چنین سکوتی از تحت قاعده کلی عدم دلالت سکوت خارج شده است.

سکوت عمدی یا کتمان

منظور از “سکوت عمدی” یا “کتمان” سکوت از روی عمد، علم و اراده ودر شرایط و اوضاع و احوال خاص می باشد. به عبارت دیگر سکوت عمدی، سکوت همراه با قرائن و اماات است .در این حالت اگرچه فرد ساکت است ولی از قرائن و امارات موجود می توان به اراده ضمنی ساکت پی برد و به طور سلبی یا ایجابی چیزی را به او نسبت داد.

این امر عینا در کلام فقها مورد پذیرش قرار گرفته است “: السکوت فی معرض الحاجه بیان فان السکوت لا یکون بیانا الا مع ظهور قرینه من حال أو مقال بأنه بیان سلبا أو إیجابا” پس می توان گفت که سکوت در این حالت، دیگر عدم بیان نیست بلکه بیانی است که شیوه ابراز آن، با سکوت انجام شده و می تواند موجد آثار حقوقی گردد. به بیان دیگر، این اثر حقوقی که براین نوع سکوت مترتب می شود، به اعتبار پی بردن به اراده فرد است

اثر سکوت عمدی در ایجاد مسئولیت مدنی

اصولا از سکوت مجرد چیزی که بیانگر اراده شخص باشد، فهمیده نمیشود و به شخص ساکت هیچ قولی نسبت داده نمیشود بنابراین سکوت در برابر ایجاب قبولی محسوب نمیشود و سکوت مالک در مجلس عقد، اجازه به شمار نمیرود.

سکوت در پارهای از موارد با قراینی همراه است و آن قرینه، مبین اراده شخص میباشد.به مناسبت این تقارن، دلالت قرینه را به همراه وی یعنی به سکوت نسبت میدهند.در صورتی که این استناد و استدلال ناتمام است زیرا نسبت دادن امری به یک مفهوم سلبی و عدمی صحیح نیست.

کلید واژه ها:

سکوت عمدی، مسئولیت مدنی، اراده

منابع:

• بجنوردی، سید محمد حسین، قواعد فقهیه، تحقیق مهدی مهریزی و محمد حسین درایتی، قم، نشر الهادی، 1419ق، چ اول، ج1،
• بجنوردی، محمدحسین؛ القواعد الفقهیه، قم، انتشارات الهادی، چاپ اول، 1419ه.ق، ص203؛ فاضل لنکرانی، محمد؛ القواعد الفقهیه، قم، انتشارات اعتماد، چاپ دوم، 1425ه.ق، ص325؛ ایروانی، القواعد الفقهیه، قم، انتشارات سید الشهدا، چاپ اول، 1403ه.ق،
• تاجمیری. امیر تیمور. حقوق مدنی4. (مسئولیت مدنی. ضمان قهری. الزامات مدنی غیر قراردادی). بی چا. بی جا. مؤسسه فرهنگی آفرینه. پاییز 1375،

زبان مقاله: فارسی تعداد صفحات: 22 فرمت فایل: WORD