مسئله «مرگ»، تعریف دقیق این حقیقت زندگی و زمان به وقوع پیوستن آن همیشه از مهمترین پرسش های بشر بوده است. تصور کنید با انجام یک آزمایش خون به شما بگویند مثلا حدود ۱۲ سال دیگر بر روی این کره خاکی وقت دارید.
دانشمندان می گویند به چنین امکانی دست یافته اند و شرکتی در بریتانیا نیز از هم اکنون با دریافت چهارصد پوند به افراد اطلاع می دهد که با چه سرعتی در حال پیر شدن هستند.
روزنامه «ایندپندنت» گزارشی در این مورد دارد که خلاصه ای از آن به شرح زیر است: دانشمندان موفق شده اند برای نخستین بار آزمایش فوق را بر روی جمعیتی از پرندگان در حیات وحش انجام دهند. آزمایش یاد شده نشان داده که هر پرنده با چه سرعتی در حال پیر شدن است.
نحوه انجام آزمایش به این ترتیب بوده است که طول متوسط پایانه فیزیکی کروموزوم های خطی موسوم به «تلومر» را اندازه گیری می کنند. تلومرها در طول زندگی ارگانیسم های زنده و هر مرتبه تقسیم سلولی کوتاه تر شده و در آستانه مرگ به کوتاه ترین طول خود می رسند.
پژوهشگران به این نتیجه رسیده اند که تلومرها را می توان در واقع نوعی ساعت داخلی بدن به شمار آورد؛ ساعتی که با تعیین سن بیولوژیکی در برابر سن تقویمی انسان بسیار دقیق تر عمل می کند و تخمین مناسبی از میزان واقعی پیری است.
بر پایه این یافته علمی برخی از کارشناسان زیست شناسی به این نتیجه رسیده اند که با استفاده از آزمایش های تلومر می توانند نه تنها سرعت پیر شدن فرد را اندازه گیری کنند که احتمالا خواهند توانست زمان باقی مانده وی را برای زنده ماندن نیز معین کنند.
آزمایش های تلومر پیش از این بر روی حیوانات آزمایشگاهی به طور گسترده انجام شده بود ولی برای نخستین بار است که این آزمایش بر روی حیوانات آزاد در حیات وحش انجام می شود. در همین حال دست کم یک شرکت بریتانیایی نیز اعلام کرده که بر روی افرادی که مایلند از زمان تخمینی باقی مانده عمر خود باخبر شوند آزمایش تلومر را انجام می دهد. این شرکت مبلغ ۴۰۰ پوند را به عنوان هزینه چنین آزمایشی در نظر گرفته است.
از این سو نیز دانشمندانی که بر روی پرندگان آزاد آزمایش کردند به این نتیجه رسیده اند که آزمایش فوق به دقت طول عمر حیوان را معین کرده است. این محققان تعدادی چکاوک را در یک یاز جزایر ایسلند برای انجام آزمایش خود انتخاب کردند.
دیوید ریچاردسون از دانشگاه آنجلیای شرقی می گوید: «ما مشاهده کردیم که طول تلومر شاخص بهتری از سن تقویمی برای تخمین طول عمر به شمار می رود. بدین ترتیب با اندازه گیری طول تلومر راه جدیدی برای اندازه گیری سن بیولوژیکی افراد پیدا کرده ایم که چقدر از زمان خود را پشت سر گذاشته است.»
پژوهشگران طول متوسط تلومر پرندگان را بر روی جمعیتی ۳۲۰ عددی از چکاوک ها انجام دادند. این پرندگان در جزیره کازین، یکی از جزایر کشور ایسلند زندگی می کردند و به مدتت ۲۰ سال تمام تحت نظر پرنده شناسان قرار داشتند و تاریخچه هر پرنده به طور دقیق ثبت شده و موجود بود.
در گزارش این پژوهش که در نشریه تخصصی «مولکولار اکولوژی» منتشر شد آمده است: «یافته های ما از نخستین سند روشن و غیرمبهم از رابطه میان طول تلومر و مرگ و میر در حیات وحش پرده برداشته و اثباتی است بر رابطه میان کوتاه شدن طول تلومر به عنوان شاخصی از سن بیولوژیکی در باربر سن تقویمی ارگانیسم های زنده.»
انجام این تحقیق بر روی جمعیتی از پرندگان وحشی در یک جزیره از آن جهت اهمیت دارد که هیچ شکارچی طبیعی و مهاجرتی برای این قبیل پرندگان وجود ندارد. این حقیقت بدان معناست که دانشمندان می توانستند با فراغ بال به بررسی رابطه میان طول تلومر و طول عمر طبیعی این پرندگان بپردازند.
دکتر ریچاردسون می افزاید: «می خواستیم ببینیم که در طول عمر کامل یک پرنده چه اتفاقی رخ می دهد، به همین دلیل چکاوک های سیشلز را انتخاب کردیم که هیچ شکارچی [طبیعی] آنها را تهدید نمی کند و به دلیل موقعیت جغرافیایی محل زیست آنها هر پرنده را می توان در سراسر طول عمرش تا دوران کهولت حیوان دنبال کرد.»
این استاد دانشگاه آ«جلیای شرقی در ادامه توضیح می دهد: «ما بررسی کردیم که آیا در هر سن بخصوص می توان با استفاده از طول تلومر زمان مرگ را در حیوان تخمین زد. به این نتیجه رسیدیم که تلومرهای کوتاه یا به سرعت در حال کوتاه شدن شاخص درستی برای پرندگانی بودند که ظرف یک سال می مُردند.»
به گفته دکتر ریچاردسون از دیگر نتایج این پژوهش آن بود که «سرندگانی که تلومرهای بلندتری داشتند، مدت زمان بیشتری زندگی می کردند.» و آنگونه که این پژوهشگر می گوید: «پیش از این پژوهش، دانشمندان بر این باور بودند که کوتاه شدن تلومرها با سرعتی ثابت در افراد انجام می گیرد و طول تلومر را به عنوان ساعت داخلی برای اندازه گیری سن تقویمی ارگانیسم های حیات وحش مورد بررسی قرار داد.»
دیوید ریچاردسون تاکید می کند با وجود آنکه طول تلومرها با افزایش سن تقویمی کوتاه می شود، سرعت این روند در میان افراد مختلف هم سن و سال تفاوت دارد. یکی از دلایل چنین حالتی وجود استرس های زیستی متفاوت و میزان چالش ها و فشاری است که افراد مختلف در زندگی تجربه می کنند.
