پی دی اف و ورد 13صفحه ای همراه با متن انگلیسی
راهبرد کلان ایران: یک تاریخ سیاسی»
نوشته ی ولی نصر
ایران در طول تاریخ معاصر خود همواره به دنبال راهبرد کلانی برای بقا بوده است. از دوران صفویان که هویت شیعی را پایه گذاری کردند تا انقلاب مشروطه و تصویب نخستین قانون اساسی منطقه، همواره دغدغه استقلال و امنیت وجود داشته است. با کودتای 1953 علیه دکتر مصدق و بازگشت شاه، بی اعتمادی به قدرت های خارجی ریشه دار شد. این تجربه در نهایت به انقلاب 1979 و تشکیل جمهوری اسلامی تحت رهبری خمینی انجامید.
پس از بحران گروگان گیری، سیاست دفاع مقدس در جریان جنگ ایران و عراق شکل گرفت و سپس در قالب دفاع پیش دستانه ادامه یافت؛ یعنی گسترش نفوذ از طریق گروه هایی مانند حزب الله در لبنان، حضور در سوریه، مبارزه با داعش، و حتی همکاری تاکتیکی با روسیه. ایران همچنین با حمایت از نیروهای نیابتی در یمن و حوثی ها عمق راهبردی خود را افزایش داد.
این سیاست ها اگرچه قدرت منطقه ای ایران را بالا برد، اما هزینه های سنگینی مانند تحریم ها، انزوای بین المللی، و شکاف داخلی داشت. اعتراضاتی نظیر جنبش سبز در 2009 و اعتراضات 2022 پس از مرگ مهسا امینی، نشان دهنده ی نارضایتی از هزینه های بی پایان مقاومت بودند. با این حال، رهبران ایران همچنان بر این مسیر تأکید دارند، هرچند ورود افرادی مانند مسعود پزشکیان به عرصه سیاست نشانه هایی از جستجوی راهی تازه است.
